معرفی قطعه کنسرتو پیانو شماره ۲ راخمانینف

Sergei Rachmaninoff – Piano Concerto No. 2 in C Minor, Op. 18

سرگئی راخمانینف روس تبار، پیش از آن که کسی تصورش را کند خود را به عنوان پیانیستی ویرتئوز به همگان ثابت کرد، این اثبات آنچنان اعتماد به نفسی به او هدیه کرد که به ندرت به نواختن قطعات دیگر آهنگسازان میپرداخت تا حدی که پیش از چهل سالگی،احدی شاهد اجرایی رسمی از قطعات موسیقیایی آهنگسازان بزرگ با نوا پیانو راخمانینف نبوده است، حتی زمانی که او به نواختن قطعات شاخص از رپرتوار پیانو میپرداخت ، به راحتی در موزیکالیته اثر دست برده و آن را کاملا شخصی و ‌دور از خواسته آهنگساز اجرا میکرد که در «سونات پیانو شماره ۲ شوپن» و «کارناوال :مووان ابولهل اثر شومان» این بی پروایی به بالاترین حد خود رسیده و درون مایه آثار را کاملا تغییر داده است، در نتیجه با وجود این که او ویرتئوزی تمام عیار بود و هیچ موسیقیدانی آن را رد نمیکرد، اما او ذاتا آهنگساز بود. ذوق آهنگسازی در خون او جاری بود و تنها با اشاره ای فوران میکرد. در نهایت او به آهنگسازی پرداخت و در سن ۱۹ سالگی با تصنیف«پرلود در دو دیِز مینور» توجه و تشویق همگان را برانگیخت. راخمانینف جوان، به آهنگسازی بی پروا و کمالگرا تبدیل شده بود و بیش از هرکس به دنبال ارضا توقعات و ذوق خود بود‌ به عنوان مثال زمانی که موسیقی مدرن و آتنال در حال شکوفایی بود، او همچنان به موسیقی تنال کشش داشت، اصرار او بر آهنگسازی تنال سبب شده بود تا منتقدان موسیقی او را فرسوده و کهنه بخوانند اما او توجهی نداشت و به کار خود ادامه میداد.(شاید اگر این اصرار راخمانینف بر موسیقی تنال نبود، این نوع موسیقی از بین میرفت و هیچگاه شاهد سبک نئوکلاسیک در قرن ۲۰ نبودیم زیرا بدون شک این علاقه و اصرار آهنگسازانی مانند راخمانینف، شوستاکوویچ و پروکفیف بر تنال نویسی بود که باعث شد تا در شکوفایی و اوج موسیقی مدرن و نظریه شوئنبرگ،موسیقی دوران گذشته همچنان ادامه یابد.)

پیانو کنسرتو شماره ۲ راخمانینف در دو مینور بازگشتی غرورمندانه و پر قدرت و صد البته برخاسته از ناخودآگاه رمانتیک وی است، اگر ناخودآگاه انسان به مخچه و نخاع بر میگردد، به قطع ناخودآگاه راخمانینف متصل به قلب اوست.

این کنسرتو قطعه ای است که می‌توان از آن به عنوان ناجی راخمانینف در مقام آهنگساز یاد کرد، زیرا پس از چهار سال افسردگی مداوم ناشی از شکست و فاجعه بزرگ «سمفونی شماره یک» این قطعه با موفقیت و استقبال بینظیری که برای راخمانینف‌جوان به همراه داشت سبب شد تا تمام شکست ها و سرافکندگی های وی خاتمه یابد و همواره از او به عنوان یکی از بزرگ‌ترین آهنگسازان قرن ۲۰ یاد شود.

هنگامی که او به افسردگی دچار شده بود، روانشناسی اهل موسیقی به درمان او شتافت، با هیپنوتیزم او را به درون خودش سوق دهد و در او امیدی حقیقی آفرید، راخمانینف به ناخودآگاه خود سفر کرد و در آن جا با هنر، عشق، امیدی از دست رفته و اندوه مقابل شد، عواطفی که مانند نوزادان خالص بودند و هیچوقت به درستی بیان نشدند. عواطف خالص یک هنرمند همه چیزیست که او دارد و هنگامی که به درستی شکوفا شوند، به قطع از جنس آفرینش الهی خواهند بود، مقامی والا و ارزشمند که ورای هر اثری است؛ همان چیزی که راخمانینف در این قطعه به آن دست یافت. حال او از افسردگی رهایی یافته و آماده است تا امیدوارانه دست به تصنیف اثری تازه،تنال، بشدت رمانتیک و عاشقانه بزند، پیانو کنسرتویی در دو مینور!

شروع موومان اول با آکورد های سهمگین و هشت صدایی است که پیانو می نوازد، فاصله دوازدهم در بخش های بیرونی آکورد ثابت مانده و این بخش های درونی آکورد هاست که تغییر کرده و نغمه های ایجاد شده، ناقوس کلیسا را تداعی می‌کنند تا اینتروداکشن بسیار عمیق جلب توجه کند و شنونده را برای ادامه و تِم اصلی کنسرتو آماده سازد.پس از این آکورد ها ارکستر به نواختن ملودی اصلی میپردازد و این پیانو است که همچنان پر قدرت اکورد هارا مینوازد، با وجود اینکه پیانو گویی همراهی کننده ارکستر است اما هرچه جلو تر می‌رود، به ملودی اصلی نزدیک تر میشود و در نهایت پس از کرشندویی ناگهانی اما ملایم، ارکستر در اختیار پیانو در می آید. نقش طولانی که پیانو در مقام سولیست بازی میکند بسیار متداوم و با اقتدار است در نتیجه این پیانو است که ثابت میکند بر کل ارکستر برتری دارد. ملودی های این اثر دور از اغراق، رمانتیک و ساده هستند که حقیقتا از روح راخمانینف جوشیدند و عواطفی که وی با آن ها دست و پنجه نرم کرده را بیان میکنند. کرشندو هایی ملایم، اکورد های پر قدرت، ملودی هایی خالصانه ، آرامش و متانت در ارکستر، چرخش ملودی در سکشن های گوناگون و البته نواختن مداوم پیانو از عناصر ثابت در این اثر است.

موومان دوم این اثر تِمی بسیار ساده اما زیبا دارد، مووان دوم گفتگویی بین عاشق و معشوق است که امید، اندوه و سرکوب شدگی در آن نهفته است، ابتدا ارکستر سکان را به دست می‌گیرد و این بار فلوت است که ملودی اصلی را معرفی کرده و به دست سولیست پیانو میسپارد، و این بسط و گسترش دادن ملودی عاشقانه و شهوانی است که اشک شنونده را بر می انگیزد. تِم بسیار متنوع گسترش یافته است و این باعث میشود تا گوش شنونده به هیچ عنوان خسته نشود(چالشی که آهنگساز هنگام گسترش ملودی با آن روبه رو است.) نواخته شدن تِم در اکتاو های زیر تر، شنیده شدن آن پس از کرشندویی که از دل سکوت محض برخاسته و متانت و آرامشی که در ارکستر است باعث می‌شوند که شنونده رمانتیک ترین موسیقی ممکن را تجربه کند و ناخواسته با شخص آهنگساز همذات پنداری کند.

راخمانینف که به موسیقی رمانتیک علاقه ویژه ای داشت؛ در مووان دوم این کنسرتو بدون اغراق، زیبا ترین و رمانتیک ترین اصوات ممکن را پدید آورده است، راخمانینف ۳۰ ساله به قدری استادانه و شاعرانه غم و عشق خالصانه موجود در قلبش را بیان میکند که کلمات قادر به بیانشان نیستند، راخمانینف دقیقا چیزی را بیان میکند که در قلبش نهفته است، پاکی و زیبایی این مووان به حدی است که محال است شنونده با شنیدنش اشک نریزد، عاشق نشود و حسی را تجربه کند که تا کنون آن را تجربه نکرده است. راخمانینف عملا در این اثر سخن مشهور «لودویگ ون بتهوون» را متذکر میشود :”هنگامی که زبان از سخن باز میماند موسیقی آغاز میشود.”

مووان سوم این اثر مُهر تاییدی بر فرضیه “امید” است که پیش تر ذکر شد، امیدی که ابتدا در مووان اول بسیار کمرنگ وجود داشته و غم و سرافکندگی غالب بوده است، در مووان دوم امید پررنگ تر شده اما همچنان مطلق نیست زیرا آن عشق است که با گفتگویی آغشته به محبت، همراه با لبخند درحال بیدار کردن امید است و در نهایت در مووان سوم همگان شاهد طلوع امید هستند. ملودی در این مووان پر جنب و جوش تر و محرک تر از مووان های قبلی است، وحدت و همبستگی در این مووان بیش از پیش خودنمایی میکند و هرچه بیشتر پیش می رود، نوید بخش تر است.

راخمانینف در این اثر به کمال خود رسیده است، پیانو کنسرتو شماره دو تمام آن چیزیست که او در زندگی برایش تلاش کرده است، شباهت موسیقی او به موسیقی «گوستاو مالر» و «پیتر ایلیچ چایکوفسکی» که همواره-به ویژه در سمفونی هایش-مشهود بوده است در این کنسرتو نیز تا حدی قابل رویت است ولیکن به هیچ صورت بوی تقلید نمی دهد و موسیقی تصنیف شده در این اثر مختص شخص سرگئی راخمانینف است، کنسرتو پیانو در دو مینور زندگی راخمانینف است که مو به مو و دقیق بیان شده اند و هیچ کتاب و زندگینامه ای نمیتواند بیش از این قطعه جهانیان را با خودش آشنا کند، پیانو کنسرتو شماره دو در دو مینور شناسنامه سرگئی واسیلوِییچ راخمانینف است.

موومان اول را برای شما دوستان در بخش دانلود به اشتراک میگذارم . امیدوارم از شنیدن آن لذت ببرید .

Sergei  Rachmaninoff

Piano Concerto no.2 in C minor

Conductor : Leopold Stokowski