تکنیک و گرم کردن انگشتان

موسیقی و تکنیک

ما همگی موسیقی را دوست داریم و از شنیدنش لذت میبریم برای یک پیانیست ، احساس خیلی خوبی هست وقتی که میتواند یک قطعه‌ی موسیقی زیبا را ، آن‌طور که میخواهد بنوازد و روی دیگران تاثیر خوبی بگذارد و حتی شاید آنها را در احساسش ، شریک کند . متاسفانه بدون یک تکنیک خیلی خوب نمی‌توانیم به این مرحله برسیم . در بسیاری از کشورهای دنیا ، مِتُدِ کار روی تکنیک با بچه ها و نوجوانان بسیار متفاوت هست . در بعضی از کشورها ، خیلی رو تمرینِ انگشت ها از طریقِ زدن گام ها و اتودها تاکید می‌شود . حتی وقتی شاگردان ، یک قطعه جدید را شروع میکنند ، معلم ها و اساتید موسیقی ، قسمت ها و بخشهائی را که از لحاظ تکنیکی مشکل هستند ، آنالیز می‌کنند و روی تمرینش تاکید می کنند . تا تمام مشکلات تکنیکی حل نشوند به هیچ عنوان روی موسیقی و درک قطعه ، کار نمی‌شود . در بعضی از کشورها هم درست برعکس ؛ عقیده دارند که مهمترین چیز ، درک و حس قطعه موسیقی است . معلم ها و اساتید موسیقی ، روی فُرم و هارمونی و روی حسِ صدای پیانو کار می کنند و روی پاساژ ها که از لحاظ تکنیکی مشکل هستند ، کمتر کار میشود .

متاسفانه برای زیبا نواختنِ قطعاتِ مشکلِ پیانو ، بجز درک و فهم قطعه ، به یک تکنیک خیلی خوب هم احتیاج است . فقط با یک تکنیکِ عالی میشود یک قطعه موسیقی را آنطوری که در تصور ما هست ، روی پیانو زنده کنیم . وقتی در کنسرت و رسیتالی پیانو مینوازیم ، تماشاچیان نباید بفهمند که ما با بعضی از پاساژها ، مشکل داشتیم و کَلَنجار رفتیم . به همین دلیل در قسمت‌های مختلف یک برنامه آموزشی بایستی گاهی راجع به مسائل تکنیکی و گاهی به جنبه های زیبا شناسی موسیقی پرداخته شود . بدون شک حد تعادل در این دو مقوله باعث رشد استاندارد در یک پیانیست می‌شود .

گرم کردن انگشتان

ما می‌دانیم برای نواختن پیانو به یک تکنیک خیلی خوب نیاز داریم . اما سئوال اینجاست که چگونه باید تمرین کنیم تا قوت و تحرک انگشتانمان و تکنیک نواختنمان روز به روز بهتر شود . ما بایستی به جز قطعاتی که برای اجرا و کنسرت حتی آماده میکنیم ، باید سعی کنیم هر روز ، تمرینات تکنیکی مختلفی را هم انجام دهیم . بهتر است به سه عامل مهم توجه کنیم . اول از همه برای گرم گردن انگشتان ، بهتر است با گام و تمرینات مخصوص تکنیکی برای انگشتان شروع کنیم و بعد از آن روی یک اتود کار کنیم و سومین چیزی که روی آن باید توجه و تمرکز کرد ، حداقل یک قطعه در برنامه داشته باشیم که از لحاظ تکنیکی برای ما چالش داشته باشد . هدف این است که انگشتان روز به روز قوی تر و بهتر و مسلط تر شوند و بهتر در اراده و اختیار ما قرار بگیرند .
با چه تمریناتی روز خود را شروع کنیم ؟ بهتر است در ابتدا گام ها را با سرعت آهسته و صدای بلند و دستِ سنگین ، لگاتو و با ریتم منظم و دقیق و تمیز اجرا کنیم . دست راست و چپ جداگانه تمرین داده شوند و زمانی که مطمئین شدید خوب و روان و مسلط شده‌اید ، تند تر و سریع تر بنوازید و حتی بد نیست با یک مترونوم ، ریتم و سرعت را کنترل کنیم . البته فراموش نکنید ، چنانچه در اجرای تند و سریع، بعصی از نت ها را نمیشنوید و یا صدای آنها از بقیه کمتر است ، حتما سرعت را کم کنید و بعد از چند روز ، زمانی که روان و مسلط شدید ، سراغ گام های جدید بروید .چند تمرین مناسب برای گرم کردن انگشتان و اجرای دقیق و تمیز گام ها . فراموش نکنیم که هدف از تمرینات ، قوی کردن انگشتان و کنترل بهتر روی انگشتان است . دو سری تمرین داریم که خیلی مرسوم هستند . سری اول بهتر است ریتم گام را تغییر بدیم به این صورت که یک نت را کوتاه ولی مشخص و نت بعدی طولانی و با آکسان(( تاکید و بلند تر )) اجرا شود . یعنی دولاچنگ در کنار چنگ نقطه دار . باید در چهار اکتاو آن را انجام دهیم و بعد از چند بار نواختن ، ریتم را مجدد تغییر داده و نتی را که کوتاه بود ، طولانی و با آکسان (( تاکید )) و نت بعدی ، کوتاه . یعنی چنگ نقطه دار در کنار دولاچنگ . برای این کار باید سرعت آهسته باشد . سری دوم تمرین گام با این صورت است که تمام نتهای گام را با یک ریتم منظم و مساوی مینوازیم اما باید روی چهارمین نتِ گام ، یک آکسان (( تاکید از لحاظ شدت )) می‌گذاریم . بعد از تسلط بایستی ، آکسان یا تاکید را روی دومین نت گام می‌گذاریم و بار سوم ، آکسان روی نت سوم و بار آخر تاکیدمان روی نت اول است . بسیار دقیق نواختن از بسیار سریع نواختن مهم تر است و باید بدانید اگر نیاز است سرعت را کمتر کنید .

آهنگسازان زیادی برای گرم کردن و تقویت انگشتان نوشته‌اند .هانون که همه‌ی ما آن را به خوبی می‌شناسیم ، تمرینات خیلی خوبی برای بسیاری از مشکلات تکنیکی نوشته که می‌تواند برای ما با ارزش هستند . حتی می‌توانیم روی تمرینات آسان و ساده هانون هم می‌توانیم روی انگشتان کار کرد . به خصوص اگر خودمان کمی آنها را تغییر بدیم . مثلا درس اول هانون را شبیه تمرین روی گام ها در دو سری که به آن اشاره شد ، بنوازید . یعنی ریتم را تعییر دهید و حتی آکسان ها را جابجا کنید . لگاتو با سرعت آهسته و با صدای بلند تمرین را شروع کنید . بدون شک باید در تنالیته های دیگر هم آنها را تجربه کنید . مثلا در تنالیته فا مینور یا سی ماژور و ….. بار تاکید می‌کنم که فراموش نکنید که در مرحله اول و ابتدائی تمرین، بلند نواختن و با ریتم دقیق نواختن ، از تند نواختن مهم تر است . بر عکس اتودها که آثار هنری هستند و باید با فکر و توجه به زیبائی شناسی ، نواخته شوند ، این تمرینات برای قوی شدن و بهتر کنترل کردن انگشتان هستند . به همین دلیل آنها واجب هستند بسیار تا بسیار مفید . آنها باعث می‌شوند تا به راحتی حواستان را صد در صد روی تکنیکتان متمرکز کنید و نیازی نیست تا به جنبه های دیگری از موسیقی توجه کنید .